Wat is magneetvissen?

Met een krachtige magneet aan een koord kan men allerlei voorwerpen die ijzer bevatten uit het water halen. In de handel zijn magneten met diverse trekkracht te koop. De regelgeving voor deze vrijetijdsbesteding, die onder meer in regionale en gewestelijke decreten is vastgelegd, hangt in grote mate af van de plaats waar met een magneet wordt gevist en de archeologische waarde van de gevonden voorwerpen.

Het Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen reglementeert het magneetvissen op dezelfde wijze als het gebruik van een metaaldetector op het land. Om archeologische voorwerpen te mogen opsporen, zowel op land als in onder water, is een erkenning als metaaldetectorist vereist. Deze erkenning is niet nodig voor het opsporen van verloren voorwerpen en niet-archeologische items, maar dit betekent niet dat het zomaar overal is toegelaten.

De erkenning als metaaldetectorist

Deze erkenning kan worden aangevraagd met een formulier dat beschikbaar is op de website van het Agentschap Onroerend Erfgoed (www.onroerenderfgoed.be). Bij de aanvraag moet een uittreksel uit het strafregister worden gevoegd.



De aanvrager moet minimum 18 jaar oud zijn en mag de laatste vijf jaar niet veroordeeld zijn voor inbreuken in verband met onroerend erfgoed of het voorwerp zijn van een schorsing of intrekking van de erkenning als metaaldetectorist. Een basiskennis en de naleving van archeologische erfgoedzorg en de Code van Goede praktijken zijn vereist.



Wanneer de aanvraag wordt goedgekeurd ontvangt de aanvrager een legitimatiebewijs. Tijdens het magneetvissen dient de houder dit bewijs bij te hebben en voor te leggen in geval van controle door de politie of bevoegde ambtenaren.

Erkende archeologen zijn automatisch erkend als metaaldetectorist.

Om met een magneet te vissen op plaatsen die geen archeologische site zijn, is de erkenning als metaaldetectorist niet verplicht. Houder zijn van deze erkenning kan echter een pluspunt zijn voor het verkrijgen van de toelating door de beheerder of eigenaar van het water waarin men wil magneetvissen.

Waar mag men magneetvissen?

Op het geoportaal “geopunt.be” staan de archeologische sites en de eigenaars of beheerders van de terreinen vermeld. Zonder hun toestemming is magneetvissen er niet toegelaten.

Op privéterreinen die geen archeologische site zijn, is magneetvissen vrij, mits er toestemming wordt gevraagd aan de eigenaar of pachter. De eigenaar van het water kan echter aanspraak maken op de vondsten, tenzij er met hem andere afspraken werden gemaakt.

Op openbaar domein heeft de magneetvisser de toestemming nodig van de feitelijke eigenaar van het water. Die eigenaar kan de gemeente zijn, maar ook de provincie, de Vlaamse Waterwegen nv en haar afdelingen, de havenautoriteiten, het ministerie van Defensie of de Vlaamse of de nationale overheid. Sommige gemeenten verbieden het magneetvissen op gans hun grondgebied. Op erkende slagvelden mag niet naar oorlogssouvenirs worden gespeurd.

Er mag enkel overdag worden gezocht tussen zonsopgang en zonsondergang. De plaats moet netjes worden achtergelaten. In kwetsbare natuurgebieden moet zorgzaam met fauna en flora worden omgegaan. Het Agentschap Natuur en Bos kan metaaldetectie beperken of verbieden op basis van het decreet betreffende het natuurbehoud.

Wegens het ernstig gevaar voor het opvissen van niet-ontplofte bommen en granaten, raadt de ontmijningsdienst (DOVO) het magneetvissen ten zeerste af en laat De Vlaamse Waterwegen nv het magneetvissen door particulieren in de Vlaamse waterwegen niet toe, ook niet aan houders van een erkenning als metaaldetectorist.



Wat doen met vondsten?

Conform het Burgerlijk Wetboek moet de vinder de gemeente of de politie binnen de zeven dagen over de vondsten inlichten, om ze aan de wettige eigenaar terug te bezorgen. Dit geldt echter niet voor voorwerpen waarvan de eigenaar zich vrijwillig heeft ontdaan of heeft weggegooid.

De vinder mag vragen om de gevonden aangegeven voorwerpen thuis te bewaren, maar moet ze zes maanden ter beschikking houden voor mogelijke teruggave aan de rechtmatige eigenaar. Na deze periode mag de vinder of de gemeente, die de vondst in bewaring heeft, er over beschikken. De vinder die geen eigenaar wordt heeft bij teruggave recht op een redelijke beloning door de eigenaar.

Indien het voorwerp geen eigenaar heeft, dan verkrijgt de vinder onmiddellijk het eigendomsrecht van het aangegeven voorwerp, tenzij op privéterrein waar verborgen schatten voor de helft ook aan de eigenaar of pachter toebehoren, na aangifte ervan aan de gemeente.

In principe moeten vondsten ouder dan Wereldoorlog II (1945) aan het Agentschap Onroerend Erfgoed worden gemeld, via een online module. Zo kan een vondst met archeologische waarde in de Centrale Archeologische Inventaris worden opgenomen. Dat kan gaan om oude munten, kunst of oorlogsvondsten. Op kwetsbare archeologische sites moet de vindplaats met gps exact worden gelokaliseerd, met datum en beschrijving.

De archeologische vondsten die niet door het Agentschap worden opgeëist, moeten door de vinder als goede huisvader worden beheerd en voorzien van een kaartje met vondstnummer. Het Agentschap kan raad geven over methodes om de vondsten optimaal te bewaren.

Uiteraard mag de vinder geen vondsten houden waarvan het bezit bij wet verboden is.

Menselijke resten, voorwerpen van misdrijven, wapens, munitie en springtuigen moeten onaangeroerd ter plaatse worden gelaten en onmiddellijk aan de politie gemeld. Hier komt de veiligheid op de eerste plaats.



Evaluatie, schorsing, intrekking en bestraffing

De erkenning als metaaldetectorist is voor onbepaalde duur geldig, maar bij een negatieve evaluatie door het Agentschap kan een tijdelijke schorsing of intrekking van de erkenning worden opgelegd. Het is belangrijk dat magneetvissers alle regels naleven zodat het magneetvissen positief in de kijker staat en in de toekomst nog mogelijk blijft. Door het opruimen van oud ijzer, fietsen, koelkasten en andere metaalafval uit de waterlopen dragen de magneetvissers op hun manier een ecologisch steentje bij aan het natuurbehoud.



Kleine inbreuken of nalatigheden op de regelgeving van magneetvissen kunnen leiden tot een exclusieve bestuurlijke geldboete voor alle deelnemers aan de inbreuk. Een verweerschrift kan worden ingediend bij de handhavingscommissie, binnen de 30 dagen na de aangetekende ontvangst van de betekening van de aanklacht.

Inbreuken op de regelgeving over archeologische erfgoedvondsten zijn strafbaar met een gevangenisstraf van acht dagen tot vijf jaar en/of met een geldboete van 26 euro tot 400.000 euro. In geval van recidive binnen een termijn van twee jaar verhogen de minimumstraffen.

bron:

Danny BOYDENS

Politiecommissaris o.r.