Bodycams en Dashcams

Hoe en waarom het gebruik van bodycams?

Multimedia en camera’s zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Beeldmateriaal wordt overvloedig gedeeld op sociale media. Daarbij wordt de politie en hun manier van optreden door de burger vaak onder de loep genomen. Het beeldmateriaal is echter vaak gemanipuleerd of minstens onvolledig.

Door de recente veranderingen in de wetgeving, zoals o.a. de WPA, is het nu mogelijk dat ook wij een tussenkomst filmen door gebruik van een bodycam: een kleine draagbare camera die op of aan het lichaam wordt bevestigd en die videobeelden en/of audio kan registreren, doorsturen en/of opslaan.

De camera registreert mits activatie datgene waarop hij gericht is, in veel gevallen dus de gebeurtenissen die de drager zelf meemaakt, ziet en/of hoort.

We zullen de bodycams vanuit verschillende invalshoeken gebruiken:

• het leveren van een positieve bijdrage op de veiligheidsbeleving van collega’s en burgers;
• een meerwaarde bieden voor de vaststellingen van de collega voor een betere bewijsvoering;
• bij klachten inzake het optreden van de politie kunnen de beelden gebruikt worden als hulp voor een objectieve weergave van de feiten;
• een bijdrage leveren aan de interne opleiding van politiepersoneel;
• het verhogen van de arbeidsveiligheid door de interne preventieadviseur;
• voor het in kaart brengen van een plaats delict.

Hoe weet ik of er wordt gefilmd?

Het correct gebruik van een bodycam is enkel mogelijk wanneer ze openlijk en duidelijk zichtbaar gedragen worden. De drager van de bodycam is steeds in uniform of uitgerust met een armband en daardoor herkenbaar als politieambtenaar. Hij moet zich legitimeren aan de hand van de legitimatiekaart indien daartoe gevraagd, behalve wanneer de omstandigheden het niet toelaten (art. 41 WPA).

Voor het opnemen van beeldmateriaal wordt er een mondelinge waarschuwing gegeven, behalve indien dit door de omstandigheden niet mogelijk bleek. De waarschuwing wordt principieel bij aanvang van het filmen herhaald, zodat dit wordt geregistreerd en er dus kan worden aangetoond dat men werd verwittigd.

Ook zal aan de bodycam zelf te zien zijn of deze aan het filmen is door de zichtbaarheid van een rood lampje.

Mag de politie nu zomaar overal filmen? 

Het 'overal' moeten we onderscheiden in 3 soorten categorieën: 

1. In niet-besloten plaatsen (dit is de openbare weg en het openbaar domein) en plaatsen die de politiezone zelf beheert (dit zijn onze 2 politiesites te Maaseik en Lanklaar) 
2. In het voor publiek toegankelijke besloten plaatsen. Dit zijn gebouwen, bedrijven, … gebieden die zijn omheind en waar het publiek kan komen (denk hierbij aan een bakkerij, beenhouwerij, …) 
3. Een niet voor het publiek toegankelijke besloten plaats waarvan de politie niet de beheerder is. Dit zijn voornamelijk privéwoningen.  

In het geval van de openbare weg heeft de politie toestemming nodig van de gemeente. Deze toestemming werd gegeven door onze twee gemeenten op de gemeenteraden. De overige twee categorieën worden geregeld door de Wet op het Politieambt (WPA) en stellen dat deze mogen filmen gedurende de duur van de interventie. Voordat de politie-inspecteur begint te filmen zal deze dit mondeling meedelen, in de mate van het mogelijke. 

Indien de aanvang van de interventie op het grondgebied van de politiezone Maasland plaatsvindt en verder gezet wordt op het grondgebied van een andere politiezone / gemeente is geen voorafgaande toestemming voor het verder gebruik van de bodycam van de betrokken gemeentera(a)d(en) nodig.

Wat als ik niet wil dat de politie mij of mijn woning filmt? 

De politie mag alleen filmen gedurende de duur van de interventie. Het is best voor alle partijen om u hier niet tegen te verzetten. Zo zijn er beelden van hetgeen er gebeurd is en kan bij eventuele discussie altijd beroep worden gedaan op de beelden.  

Indien u dit toch echt niet wilt, kan de politie-inspecteur er voor kiezen de opname stop te zetten maar dit beslist hij/zij zelf. Bij eventuele klachten over het optreden van een politie-inspecteur kan u zich altijd op gemotiveerde wijze richten tot zijn hiërarchie (de korpschef) zoals hier ook vermeld op onze website of tot een externe controledienst zoals het Vast Comité van Toezicht op de politiediensten (Comité-P) of de Algemene Inspectie van de federale politie en de lokale politie (AIG).  

Hoelang worden deze opnames bijgehouden? 

De bewaartermijn van videobeelden van mobiele camera's, zoals bodycams, is vastgelegd in de Wet op het Politieambt. De opnames worden maximaal 12 maanden bewaard. Echter heeft de maker van de beelden slechts 30 dagen toegang tot deze beelden. Na deze termijn kan het beeldmateriaal enkel na goedkeuring van de procureur des Konings opnieuw bekeken worden. Indien de beelden deel uitmaken van een gerechtelijk onderzoek kan er beslist worden deze langer bij te houden. 

Kan ik zelf een kopie van deze opnames verkrijgen? 

Nee, dit is niet mogelijk. Indien het beeldmateriaal tegen een partij wordt gebruikt zal deze hiervan in kennis worden gesteld en deze via de wettelijke procedures kunnen bekijken. 

Dit betekent dat de gefilmde persoon die inzage vraagt van de gemaakte beelden hiertoe een schriftelijke en gemotiveerde aanvraag dient in te dienen bij de verwerkingsverantwoordelijke (de korpschef). De aanvraag dient bovendien voldoende gegevens te bevatten om de betrokken beelden precies te kunnen lokaliseren.

De beelden die relevant zijn voor deze vraag tot inzage worden bewaard voor de termijn die niet langer is dan de wettelijk voorziene bewaringstermijn.

Indien het recht op inzage op gemotiveerde wijze wordt geweigerd kan de aanvrager hiertegen in beroep gaan bij het wettelijk voorziene controleorgaan (COC).

Kan ik het wissen van deze opnames bekomen? 

De beelden worden standaard na maximaal 12 maanden gewist. Indien deze beelden deel uitmaken van een gerechtelijk onderzoek kan beslist worden deze langer te bewaren. Enkel indien de politie-inspecteur geen recht had om te filmen, zullen wij op bevel van de controle-autoriteiten overgaan tot het wissen van de beelden. 

Hoe worden deze beelden bewaard? 

Deze beelden worden goed beveiligd op een server bewaard. Deze beelden worden ook geback-upt om verlies tegen te gaan. 

Hoe zit het dan met het gebruik van dashcams?

Samen met de toestemming tot het gebruik van de bodycams op het grondgebied van onze politiezone ontvingen wij vanwege de gemeenteraden van Dilsen-Stokkem en Maaseik ook toestemming tot het gebruik van dashcams in onze politievoertuigen conform de bepalingen in de wet op het politieambt (WPA).

De principes rond de verwerking en bewaring van dit beeldmateriaal als bewakingscamera en niet als camera tot registratie van verkeersongevallen, zoals bij burgers, is identiek als bij de bodycams.

De dashcams in onze politievoertuigen werden geplaatst om vast te leggen wat er zich in het gezichtsveld van de bestuurder afspeelt. De dashcam ziet eruit als een klein doosje op de voorruit of op het dashboard van de auto. Sommige van onze voertuigen beschikken ook over een tweede lens aan de achterzijde. Deze laatste modellen hebben ook bewegings- en schokdetectoren, waardoor ze als beveiligingssysteem kunnen worden gebruikt tijdens het parkeren.

Zij worden automatisch geactiveerd wanneer het politievoertuig in gebruik is.

Dashcams die gemonteerd zijn aan boord van politievoertuigen die niet als dusdanig geïdentificeerd kunnen worden en waarvan het gebruik niet voorafging door een mondelinge waarschuwing uitgaande van leden van het operationeel kader van de politiediensten, die als dusdanig identificeerbaar zijn, vallen voor wat het gebruik ervan betreft niet onder bepalingen van de camerawet opgenomen in de wet op het politieambt in de art. 25/1 e.v.

Indien u vragen hierover heeft, kan u steeds een mail richten aan de DPO van onze zone via ons algemeen mailadres PZ.Maasland@police.belgium.eu.