Proces-verbaal
Dien je klacht in, dan wordt er een proces-verbaal opgemaakt. Enkel je verhoor, je eigen verklaring dus, mag door jou nagelezen en gecorrigeerd worden. Nadien kun je het ondertekenen.
De manier waarop politiediensten verhoren afnemen, werd sedert 2012 grondig gewijzigd dankzij de "Salduz" wet. Je hebt o.a recht op een kosteloze kopie van je verhoor.
Na het opstellen van een proces-verbaal ontvang je van de politiedienst een attest van klachtneerlegging. Het dossiernummer, dat vermeld staat op de kopie van je verklaring en op het attest van klachtneerlegging, is een onontbeerlijk gegeven bij contact met het parket, verzekeringsmakelaar ed... Het volledige proces-verbaal kan je inkijken via het parket. De politie mag dit, of een kopie ervan, niet meegeven.
Procedure
De politie stuurt het proces-verbaal door naar het bevoegde parket. Voor de politiezone KASTZE is dat het parket van het gerechtelijke arrondissement Halle-Vilvoorde. Sedert 1 april 2014 zijn de 27 gerechtelijke arrondissementen gereduceerd tot 12. Het dossier dat geopend wordt door het opstellen van het proces-verbaal, kan een hele weg afleggen.
Het aanvankelijk proces-verbaal met je klacht en de navolgende processen-verbaal die uiteindelijk het ganse dossier uitmaken, kan je opvragen voor inzage bij het parket. Advocaten zijn met deze procedure vertrouwd. De politiediensten mogen enkel een kopie van je verklaring en een attest van klachtneerlegging meegeven.
Enkele juridische begrippen
Het parket
Het parket of het openbaar ministerie is de instantie die een straf vordert in het belang van de maatschappij. Het parket waakt over de toepassing van het strafrecht. Parketmagistraten moeten rechtstaan als ze een straf vorderen in de rechtbank, daarom behoren ze tot de staande magistratuur. De herkomst van de naam parket moet gezocht worden in het feit dat de openbare aanklager lang geleden in een afgesloten ruimte in de rechtszaal plaatsnam. Wellicht mocht hij als advocaat van de koning (de voorloper van de procureur des Konings) op een houten plankje staan, dit om zijn bevoorrechte positie te benadrukken.
De procureur des Konings
In elk gerechtelijk arrondissement is er een parket met parketmagistraten. De procureurs van de 12 parketten regeren eigenlijk als "kleine koninkjes" over hun arrondissement. Om de onderlinge samenwerking tussen de parketten te verbeteren voorzag de wetgever, onder impuls van het oktopus akkoord op 1 mei 2002, in een 'federaal parket'.
Het parket (de procureur en zijn substituten) heeft als kerntaak misdrijven op te sporen (via de politiediensten) en ervoor te zorgen dat de misdrijven worden vervolgd.
De rechter
De rechter is een magistraat die tot taak heeft recht te spreken. Om zijn onafhankelijkheid te garanderen, is de rechter voor het leven benoemd en onafzetbaar. De uitspraak van een rechtbank op het niveau van het kanton of arrondissement wordt vonnis genoemd. Gaat het om een uitspraak in hoger beroep door een hof, dan is dat een arrest. De rechters die vonnissen/arresten vellen, inbegrepen de onderzoeksrechters behoren tot de zittende magistratuur.
De onderzoeksrechter
Een onafhankelijk en onpartijdig magistraat die de leiding heeft over het gerechtelijk onderzoek, en die ten aanzien van een verdachte naar belastende (à charge) en ontlastende (à décharge) elementen zoekt in het strafdossier. De onderzoeksrechter maakt deel uit van de zittende magistratuur
Het gerechtelijk onderzoek
Het onderzoek dat gebeurt met de politiediensten onder leiding van een onderzoeksrechter met de bedoeling daders van misdrijven op te sporen en bewijzen te verzamelen.
Het opsporingsonderzoek
Het onderzoek dat gebeurt met de politiediensten onder leiding van de procureur des Konings met de bedoeling daders van misdrijven op te sporen en bewijzen te verzamelen.
Het vonnisgerecht
De rechtbank waar de rechter een uitspraak doet over de grond van de zaak. De strafrechter kan, wanneer hij vindt dat de feiten bewezen zijn, de dader veroordelen en hem een straf opleggen. Alsook kan hij een schadevergoeding toekennen aan de burgerlijke partij. In het andere geval spreekt de strafrechter de verdachte vrij. De politierechtbank en correctionele rechtbank zijn vonnisgerechten die zich buigen over strafzaken.
Het onderzoeksgerecht
De raadkamer is een onderzoeksgerecht voorgezeten door 1 rechter. Er wordt beslist wat er met een verdachte en zijn dossier moet gebeuren. Als de zaak door de raadkamer wordt verwezen, komt het tot een openbaar strafproces. De raadkamer is een afdeling van de rechtbank van eerste aanleg.
De kamer van inbeschuldigingstelling(KI) is een onderzoeksgerecht in graad van beroep. Het is een afdeling van het hof van beroep en bestaat uit drie magistraten (een voorzitter en twee raadsheren). De kamer van inbeschuldigingstelling behandelt het beroep tegen en beschikking van de raadkamer en beslist wat er met het dossier van een verdachte moet gebeuren. De KI beslist ook of een verdachte, bij een zware misdaad, voor het hof van assisen moet verschijnen. De KI spreekt zch eveneens uit over de eventuele handhaving van het aanhoudingsbevel tegen de opgesloten verdachte.
Seponering
De beslissing van het parket waarbij het dossier zonder gevolg wordt geklasseerd. Dat wil zeggen dat de eventuele verdachte niet verder wordt vervolgd.
Bemiddeling in strafzaken
De bemiddeling in strafzaken tracht een geschil te regelen zonder dat er een rechter tussenbeide moet komen. Het doel is om de communicatie tussen dader en slachtoffer op gang te brengen. De basisvoorwaarde is dat de schade - op welke manier dan ook - hersteld wordt. Wanneer de procureur des Konings een procedure van bemiddeling in strafzaken wenst toe te passen, geeft hij het dossier door aan het justitiehuis in zijn gerechtelijk arrondissement.
Een toenadering tussen slachtoffer en dader zou bij slachtoffers kunnen leiden tot een beter herstel omdat er inzicht ontstaat over de motivering van de dader ed... De gesprekken, het bemiddelend contact heeft volgens hulpverleners een heilzaam effect zowel bij dader als bij slachtoffer.
Burgerlijke partij
De slachtoffers of benadeelden in een strafzaak wordt de burgerlijke partij genoemd.
Zich burgerlijke partij stellen bestaat erin dat de betrokkene aan de strafrechtbank meldt dat de daden van de beklaagde(n) hem nadeel hebben berokkend, en dat hij hiervoor schadevergoeding vraagt.
Een burgerlijke partijstelling kan gebeuren:
- op het vonnisgerecht, zelfs tijdens de zitting, in dat geval noteert de griffier je burgerlijke partijstelling;
- bij de onderzoeksrechter;
- op het onderzoeksgerecht;
- na een seponering. Ben je het niet eens met het sepot en denk je dat er meer in zat, dan kun je een onderzoeksrechter op je zaak zetten. Hou er rekening mee dat het vatten van een onderzoeksrechter niet gratis gebeurt. Het dossier opnieuw opstarten vergt administratieve kosten.
De griffier
De griffier staat de rechter bij en is belast met diens administratie. Als de rechter dat vraagt, noteert de griffier wat er tijdens de zitting gebeurt. Hij of zij tikt niet alleen vonnissen uit (en maakt er afschriften van), maar stelt ook de procedurebundels samen.
De buitenvervolgingstelling
Zijn er niet voldoende bezwaren of is er geen vervolgbaar misdrijf, dan kan de raadkamer de verdachte buiten vervolging stellen. Dit maakt een einde aan de strafprocedure. Het is echter een voorlopige beslissing, want nieuwe elementen kunnen het strafdossier opnieuw aanhangig maken.