De ploegen van Politiezone Regio Puyenbroeck werden in bijstand gevraagd en de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) werd gecontacteerd. De elf mannen tussen 22 en 45 jaar werden bestuurlijk aangehouden en in afwachting van een beslissing door DVZ overgebracht naar het politiehuis. In het politiehuis konden de ambtenaren van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, AD Toezicht op de Sociale Wetten en het Rijksinstituut voor de Sociale Voorzieningen der Zelfstandigen de mannen verder verhoren inzake het illegale werk en de betrokken opdrachtgever. Deze diensten zorgen ervoor dat de beleidslijnen inzake collectieve en individuele arbeidsbetrekkingen worden nageleefd door een raadgevende, preventieve en repressieve rol te vervullen.

De politie stond in voor de identificatie van de arbeiders en voor het administratief verslag vreemdelingencontrole.

Tewerkstelling binnen de EU

EU-burgers of burgers die tot de Europese Economische Ruimte behoren mogen naar een ander EU-land verhuizen om daar te werken zonder werkvergunning. Ook Zwitsers en onderdanen uit bepaalde andere landen die een overeenkomst met de EU afsloten en die legaal in de EU werken, hebben recht op dezelfde arbeidsvoorwaarden als de burgers van hun gastland.

Modus operandi

De elf aangehouden arbeiders hadden echter de Braziliaanse nationaliteit. Eén van de mannen verbleef al elf jaar in ons land, een andere zes jaar. Een aantal kon omwille van taalverschillen moeilijk worden verhoord. De werknemers werden in onderaanneming van een Portugese organisatie door een Belgische onderaannemer op de gecontroleerde werf tewerkgesteld. Dit is een vaak gebruikte modus operandi. Door arbeiders te laten werken via een bedrijf dat geregistreerd is binnen de EU of in een land waarmee een overeenkomst werd afgesloten en te beweren dat deze arbeiders in dat land een verblijfskaart hebben, hoopt men dat zij bij een controle niet als illegaal tewerkgestelden of als slachtoffers van mensenhandel door de mand vallen. Hoewel deze werknemers een – in veel gevallen te laag – loon ontvangen, worden voor hen geen sociale zekerheidsbijdragen betaald en bouwen deze arbeiders geen sociale rechten op. Doordat zij daarnaast niet over geldige verblijfs- en werkdocumenten beschikken, bevinden zij zich in een kwetsbare positie en kunnen hun veiligheid en welzijn op het werk niet worden gewaarborgd.

Strijd tegen sociale fraude en dumping

In 2020 nam het aantal dossier met vragen naar informatie en meldingen bij DVZ van de Sociale Inspectie en de Arbeidsauditoraten toe met 10% ten opzichte van 2019. In 2021 werd met 1.695 dossiers een stijging van 14,4% ten opzichte van 2020 genoteerd.

Met de goedkeuring op 4 februari van het plan voor de strijd tegen sociale fraude en sociale dumping 2022-2025 maakte de ministerraad duidelijk onder andere het concurrentievermogen te willen herstellen van ondernemingen die het slachtoffer zijn van oneerlijke concurrentie. Met dit plan wil de ministerraad ook een inclusieve arbeidsmarkt creëren die de veiligheid en de gezondheid voor alle werknemers waarborgt.

Beslissing DVZ

Ongeveer vijf uur na hun aanhouding waren alle onderzoeks- en rapporteringsdaden rond en besliste de Dienst Vreemdelingenzaken dat de elf arbeiders als slachtoffers van mensenhandel mochten beschikken.

Het Arbeidsauditoraat Gent werd door de Arbeidsinspectie in kennis gesteld van de feiten. Zij zal het verder onderzoek voeren in het kader van de sociaalstrafrechtelijke misdrijven. De strafmaat voor deze feiten gaat van boetes van 4.800 tot 48.000 euro, vermenigvuldigd met het aantal werknemers en/of gevangenisstraffen van zes maand tot drie jaar.