Fietscentrale sluitstuk van een efficiënt fietsparkeerbeleid
Enkele maanden terug verhuisde de Fietscentrale van de Vunt in Holsbeek naar een volledig nieuw ingerichte locatie op de Diestsesteenweg in Kessel-Lo. Er is ruimte om 2.800 rijwielen netjes geordend te plaatsen tot ze door de rechtmatige eigenaar opnieuw worden opgehaald of tot ze worden overgedragen aan de vzw Velo. Met regelmatige fietsruimingen willen de medewerkers van de Fietscentrale er voor zorgen dat de beperkte fietsparkeerfaciliteit optimaal wordt benut, dat fietswrakken uit het straatbeeld verdwijnen en dat foutief en hinderlijk gestalde fietsen op het openbaar domein worden verwijderd. Dat laatste met het oog op een betere doorstroming en meer verkeersveiligheid. In 2017 werden meer dan 5.000 fietsen opgehaald.
Fietsruimactie noodzakelijk en/of heilzaam kwaad?
Leuven heeft altijd een hart gehad voor fietsers en blijft het fietsen op allerlei manieren aanmoedigen. We zien dat effectief steeds meer mensen de fiets verkiezen voor hun verplaatsingen (naar school, woon-werk, om boodschappen te doen, tijdens de vrije tijd,…). Een goede zaak voor het milieu en voor onze gezondheid! Maar al die fietsers willen hun rijwiel ook graag ergens kunnen stallen en dat resulteert vaak in overvolle fietsenstallingen en foutief of zelfs gevaarlijk geplaatste fietsen die een vlotte doorstroming voor andere weggebruikers bemoeilijken. Heel wat fietsen blijven dikwijls weken- en zelfs maandenlang onaangeroerd staan dit tot ergernis van de fietsers die dagelijks met de fiets de baan opgaan en een stallingsplaatsje zoeken. Of ze worden door de gebruikers gedumpt bijvoorbeeld omdat de fiets na verhuis uit Leuven nutteloos is geworden of omdat het om een gestolen fiets gaat die eventjes werd ‘geleend’.
De medewerkers van de Fietscentrale proberen te voorkomen dat fietsenstallingen of de openbare ruimte na een tijdje overspoeld zouden worden met fietsen die niet meer worden gebruikt en langzaam herleid worden tot fietswrak. Daarom werden in 2017 46 grote fietsophalingen georganiseerd, waarvan er 16 plaatsvonden op het Martelarenplein. Nog veel vaker werd uitgereden voor het weghalen van één of enkele fietsen die duidelijk niet meer werden gebruikt of her en der verspreid over het grondgebied waren gedumpt. In totaal werden vorig jaar 5.235 fietsen opgehaald en overgebracht naar de Fietscentrale.
Automatisering zorgt voor vlotter ruimen
Het ophalen of ruimen van fietsen heeft sinds de ingebruikname van de Fietscentrale in Kessel-Lo een automatisatieproces ondergaan. Dat moet het beheer vereenvoudigen maar ook toelaten de eigenaars vlotter terug te vinden.
Het hele proces begint met het juist labelen en registreren van de fiets op de plaats waar het rijwiel werd aangetroffen. De gemeenschapswacht vervult hierbij de centrale rol. Zij houden toezicht op locaties waar tijdelijk of permanent een fietsparkeerverbod geldt en op plaatsen waar regelmatig fietsen hinderlijk worden achtergelaten. Ook de fietsenstallingen worden meerdere keren per jaar door hen gecontroleerd. En meldt een burger een fiets die in hun buurt werd gedumpt, gaat de gemeenschapswacht eveneens ter plaatse.
Fietsen die door de gemeenschapswacht worden aangetroffen in een zone waar een parkeerverbod geldt, krijgen een rood label. Op het Martelarenplein, het Rector De Somerplein, het Margarethaplein, de Grote Markt, de Savoyestraat en de achterzijde van het station is een permanent parkeerverbod van kracht. De eigenaar wiens fiets daar wordt weggehaald, riskeert een GAS-boete van 55 euro en moet bij het afhalen van het rijwiel nog een retributie van 5 of 10 euro betalen naargelang de fiets wel of niet gegraveerd is. Gaat het om een tijdelijk parkeerverbod, bijvoorbeeld n.a.v. werken en evenementen, dan wordt bij de controles nagegaan welke fietsen er stonden voor het plaatsen van het verbod. Fietsen die er stonden voor het plaatsen van de borden worden ambtshalve, dus zonder boete of retributie, weggehaald. Eigenaars die hun fiets nadien plaatsten, riskeren wel een GAS-boete en een retributie.
Weesfietsen verwijderen om plaats te maken
Fietsen die hinderlijk of gevaarlijk werden gestald op een openbare plaats waar geen parkeerverbod geldt, worden ook zo snel mogelijk verwijderd met oog op een betere doorstroming en meer veiligheid voor andere weggebruikers. De overtreder riskeert een boete en bijhorende retributie van 5 of 10 euro.
Een groot aantal van de ingezamelde fietsen betreffen zogenaamde weesfietsen die door de gebruiker werden achtergelaten. Om te controleren of een rijwiel al dan niet een weesfiets is, krijgt deze een blauw label. Staat de fiets er na drie weken nog steeds onaangeroerd met label, dan wordt deze opgehaald en overgebracht naar de Fietscentrale. Meldt de eigenaar van de fiets zich nadien in de Fietscentrale, dan zal deze een retributie van 5 of 10 euro moeten betalen om zijn rijwiel terug te krijgen. Dit soort controles heeft vooral betrekking op de fietsenstallingen. Enkele keren per jaar worden alle fietsen daar gelabeld. Dat is o.m. het geval na het einde van het academiejaar omdat dan heel wat fietsen door studenten die huiswaarts keren, worden gedumpt. De grote opruimacties die dan plaatsvinden moeten er voor zorgen dat de beschikbare plaatsen ook in de toekomst zo efficiënt mogelijk kunnen worden gebruikt.
Rijwielen die er verwaarloosd uitzien en amper nog waarde hebben bijvoorbeeld door roest, ontbreken van onderdelen, platte banden,… krijgen een groen label. De fietswrakken worden nadien opgehaald door medewerkers van de Fietscentrale. Minstens één keer per maand is er een grote ophaalronde van wrakken.
Veel geruimde fietsen worden niet opgehaald door eigenaar
Opgehaalde fietsen worden drie maanden lang in de Fietscentrale ter beschikking gehouden van de eigenaars. Na die wachtperiode wordt de stad eigenaar van de fiets die dan als achtergelaten wordt beschouwd. Alle fietsen die niet werden terug gehaald door de eigenaar, worden overgedragen aan de vzw Velo, een partner die haar sporen al ruimschoots heeft verdiend inzake fietsmobiliteit en sociale tewerkstelling.
Van de 5.235 fietsen die in 2017 tijdens opruimacties werden opgehaald, werden er in totaal 2.169 teruggehaald door hun rechtmatige eigenaar. Is de fiets die op de Fietscentrale werd binnengebracht gegraveerd, dan wordt de eigenaar schriftelijk uitgenodigd om zijn of haar rijwiel te komen terughalen. Ook na die uitnodiging reageren heel wat eigenaars niet. Van de 1.213 gegraveerde fietsen die vorig jaar werden opgehaald, werden er 726 door de eigenaars weer teruggehaald. Van de 3.390 niet-gegraveerde fietsen die op de Fietscentrale terecht kwamen, werden er 1.166 door de rechtmatige eigenaars weer opgeëist. En 277 opgehaalde fietsen tenslotte, waren eigendom van Velo en gingen allemaal naar hen terug. Aan Velo werden in 2017 1.706 fietsen overgedragen.
In onze vernieuwde fietscentrale werken op dit ogenblik één administratief medewerker die de leiding heeft, 4 administratief medewerkers en één politie-inspecteur. Behalve het ophalen van fietsen en het beheer van de opgehaalde rijwielen, staan zij in voor het openhouden van de Fietscentrale en het ontvangen van het publiek tijdens ruime openingsuren (elke werkdag in de namiddag, donderdagavond en zaterdagvoormiddag). Tijdens deze openingsuren kan men er ook terecht om zijn rijwiel te laten graveren.