Wat is een « hoax » ?

Met de toename van het aantal internauten die een elektronische postbus bezitten, hebben een paar 'slimmeriken' een nieuwe pest via het elektronisch berichtenverkeer uitgevonden: de "hoax". Het VANDALE woordenboek verklaart HOAX als een e-mailbericht met een onterechte viruswaarschuwing.

"Hoax" is een Engels woord dat grap betekent. Een "hoax" is dus verkeerde, vervallen of oncontroleerbare informatie, die spontaan door Internauten wordt verspreid.

De "hoax" kunnen de meest gevarieerde vormen aannemen en verband houden met alle onderwerpen die een positieve of negatieve emotie bij de Internaut kunnen opwekken. Te weten: valse virusalarmen, valse beloften, valse winsten -om het even welke-, valse solidariteitsketens, etc. etc.

Wie heeft nog nooit zo'n bericht ontvangen van een vriend, een familielid of van een collega?

Het principe is heel eenvoudig: de ontwerper van de "hoax" stuurt die naar enkele personen. Die personen gaan op hun beurt het bericht naar hun contacten sturen enz. Als iemand een "hoax" ontwerpt en die naar 10 contacten stuurt en die 10 contacten allen de hoax naar 10 contactpersonen sturen, dan zijn er in 2 stappen al 110 personen 'besmet'.

Dit laatste gegeven toont duidelijk de belasting voor het internet door hoax… en dat uiteindelijk voor niets.

Bovendien heeft dat soort van berichten de hardnekkige eigenschap te blijven voortbestaan. Na meerdere keren de wereld rond te zijn gegaan, kunnen ze na jaren plots weer opduiken.

Hoe te weten of het om een « hoax » gaat?

De meeste berichten met een aangrijpende, revolterende of alarmerende inhoud die spontaan op het internet circuleren, zijn hoax. Men moet dus in geen geval dergelijke berichten gaan doorsturen omdat de inhoud "waar zou kunnen zijn", maar ze wel met de nodige alertheid benaderen; twijfel speelt immers altijd in de kaart van de geruchten en de grappen.

De meeste hoax zijn goed opgestelde berichten die sterke argumenten bevatten waardoor de waarheid ervan voor zich spreekt. Men moet dus niet stilstaan bij waarachtige elementen in het bericht, maar kijken naar twijfelachtige elementen of elementen waarvoor geen enkel bewijs naar voren wordt gebracht. Hoax vermengen immers handig de waarheid en de leugen.

In elke situatie, het bericht:

  • Is altijd "dringend", zoniet "zeer dringend".
  • Eindigt met het aanzetten tot het doorsturen ervan naar al uw contacten: hoax bevatten altijd een vermelding van het type "maak dit bericht over aan al uw contacten", "verstuur deze e-mail naar elk van uw contactpersonen", "maak een kopie van deze e-mail en verstuur deze naar iedereen die u kent"; "a.u.b. verspreid dit bericht naar zoveel mogelijk personen"; "geef de informatie door, die actie kan een leven redden!"
  • Dit is ook geldig voor SMS!

Valse virussen

Het bericht benadrukt dat :

  • Het steeds om een nieuwe virus gaat.
  • Het virus nog niet bekend is bij de grote anti-virus ondernemingen zoals McAfee, Symantec, F-Secure of anderen.
  • Het virus altijd het meest verwoestende is ooit gevonden tot nu toe.
  • Het meestal afkomstig is van beroemde ondernemingen zoals IBM, Microsoft, Disney, AOL, enz.

Kettingbrieven

Het bericht:

  • Voorspelt u geluk indien U het doorstuurt aan een aantal personen.
  • Voorspelt ongeluk indien U het bericht gewoon wist.
  • Speelt in op de gevoelens van mensen (bv : het redden van een mensenleven door een donor te zoeken met een bepaalde zeldzame bloedgroep).

De valse winsten

Het bericht geeft weer dat:

  • U de gelukkige bent en een maximum aan geld kan verdienen op zeer korte tijd.
  • Om het winnende lot te incasseren U dit bericht aan zoveel mogelijk personen moet sturen. Een programma zal het aantal verzendingen optellen.
  • De personen die al deelnamen, op korte tijd zeer veel geld verdiend hebben (dikwijls in US dollars). Onderaan het bericht wordt als "bewijs" het verhaal van een winnaar vermeld.

Andere elementen die kunnen wijzen op een « Hoax »

Indien U een van de volgende punten kan aantreffen in een bericht, kan U veronderstellen dat het bericht een hoax is:

  • Het bericht komt van een "vertrouwenspersoon": de bron blijkt een bekende media-instelling te zijn (CNN, Reuters, enz.), een commerciele instelling (Microsoft, AOL, Symantec, enz.) of een bekende (« mijn vriend », « een van onze klanten », enz.). Niemand kan echter een referentie van het artikel of de betrokken persoon geven.
  • De zogezegde waarheidsversterking : enkele « hoax » maken melding van de tekst « Dit is een waargebeurd verhaal », « dit is geen mop » of ook wel « reële feiten! Aandachtig lezen! ».
  • Het bericht verwijst naar een aangrijpende situatie of naar een directe bedreiging: het klassieke psychologische element van de « hoax » zit in de beschrijving van een aangrijpende situatie (onrecht, solidariteit, enz.) of alarmerend (virusaanval, probleem met voedingsmiddelen, enz.) meestal fictief, maar vragend naar een steeds weerkerende onmiddellijke reactie zijnde het waarschuwen van alle contactpersonen.
  • Het bericht maakt melding van een virusinfectie door bijvoorbeeld het bestand « jdbgmgr.exe ». Dit bestand is inderdaad op de harde schijf te vinden en maakt deel uit van de noodzakelijke JAVA-bestanden. Dit bestand moet dan ook zo spoedig mogelijk gewist worden.
  • Het aanbod is te mooi om waar te zijn: de « hoax » belooft een gratis dienst of een gratis product (een GSM, enkele flessen champagne, enz.) en waar u ook nog eens voor betaald wordt om er gebruik van te maken … op voorwaarde dat U dit bericht doorstuurt aan alle contactpersonen.

Wat te doen als men denkt een « hoax » ontvangen te hebben?

Het eerste wat U kan doen indien er gedacht wordt aan een « hoax » is het bericht NIET door te sturen naar uw contactpersonen! Indien de afzender van het bericht U onbekend is, neem geen risico en verwijder het bericht.

Op een van de volgende websites kan er nagekeken worden om te zien of een gelijkaardig bericht al dan niet als hoax gekend is:

Als het bericht onbekend is hebt u misschien een nieuwe « hoax » ontvangen… of is het bericht dan toch waar.

Om na te gaan of het hier om een al dan niet nieuwe versie van een hoax gaat, kan U steeds een kopie ervan overmaken aan één van bovenvermelde websites voor verdere analyse. Nogmaals, verstuur het bericht niet verder alvorens u het resultaat van deze analyse hebt ontvangen.

Opgelet : verstuur dit bericht niet door simpelweg op doorsturen te klikken, maar maak eerst een nieuw bericht waarbij u dan deze « hoax » als bijlage kan voegen. Op deze manier worden de technische gegevens (emailheaders) van de hoax meeverzonden.

Vraagstelling…

Alvorens een "verdacht" bericht door te sturen aan een contactpersoon, stel U eerst de volgende vragen:

  • Durf ik de inhoud van dit bericht rechtstreeks aan deze contactpersoon mededelen?
  • Durf ik deze persoon zelf zeggen dat Bill GATES een deel van zijn fortuin aan mij afstaat en dat hij mij persoonlijk 245$ overmaakt, telkens ik zijn bericht aan een contactpersoon verstuur?
  • Durf ik deze persoon zelf zeggen dat ik de enige persoon op aarde ben die het bestaan van een gevaarlijk computervirus ken, er bestaat nog geen bescherming tot op heden, zelfs de media en de uitgevers van antivirusproducten hebben nog nooit horen spreken van dit virus…
  • Neen ?
  • Verzend dan ook geen berichten die dat beweren!

Bronnen

Nieuws