De Federale Gerechtelijke Politie : Wie zijn we?
Hoofdcommissaris Eric SNOECK is de directeur-generaal van de Federale Gerechtelijke Politie. De Algemene directie is gevestigd in Brussel en omvat de directeur-generaal, zijn kabinet en een aantal adviseurs die door de directeur-generaal zijn aangesteld om hem in specifieke, technische, politieke en strategische aangelegenheden bij te staan. Daarnaast ondersteunen de ‘centrale diensten’ daar waar nodig de ganse Federale Gerechtelijke Politie in niet-operationele aangelegenheden zoals personeel, logistiek, ICT, financiën, juridische zaken, welzijn, communicatie, enz. Zij vormen samen de ‘technische steun aan het beheer’.
Op operationeel vlak bestaat de Federale Gerechtelijke Politie uit 18 directies: 14 gedeconcentreerde directies in de gerechtelijke arrondissementen (de “FGP’s”) en 4 centrale directies die in Brussel gevestigd zijn.
In elk gerechtelijke arrondissement van ons land is een gedeconcentreerde directie van de Federale Gerechtelijke Politie gevestigd. Deze wordt geleid door een gerechtelijk directeur.
De omvang en de organisatie van de directies kan verschillen, maar overal specialiseren personeelsleden zich in de aanpak van prioritaire criminaliteitsfenomenen.
De belangrijkste taak van deze gedeconcentreerde directies bestaat dan ook uit het voeren van opsporingsonderzoeken, onder leiding van het parket, of van gerechtelijke onderzoeken onder leiding van een onderzoeksrechter.
De vier centrale directies helpen het Federaal Parket bij het coördineren van de gedeconcentreerde directies in concrete dossiers. Doordat ze gestructureerd zijn rond de prioritaire fenomenen of rond gespecialiseerde taken, zijn ze in staat om expertise en steun te leveren aan de 14 FGP’s alsook aan interne en externe partners.
Wij zijn meer dan 4.000 burgers en operationele collega’s die gemeenschappelijke waarden delen zoals loyaliteit, integriteit en respect. Gedreven door teamgeest en door ambitie zijn wij er trots op bij te dragen tot de veiligheid van de bevolking en de handhaving van onze rechtsstaat.
De Federale Gerechtelijke Politie: welke zijn onze kernactiviteiten?
We hebben drie hoofdtaken.
In de eerste plaats het opsporen en bestrijden van bepaalde complexe criminele verschijnselen die worden vastgesteld volgens de prioriteiten van het Nationaal Veiligheidsplan (NVP).
Dit NVP is een 4-jarig plan dat op nationaal niveau beschrijft hoe de Geïntegreerde Politie, als één van de essentiële actoren in de gehele veiligheidsketen, kan bijdragen aan een veilige en leefbare samenleving.
Het accent ligt dus op de politionele aanpak van veiligheid: wat moet vernieuwd, verbeterd of verankerd worden om de strijd tegen de veiligheidsproblemen de komende vier jaren verder te professionaliseren.
Daarnaast levert de Federale Gerechtelijke Politie hoogwaardige en zeer gespecialiseerde ondersteuning aan de Geïntegreerde Politie (andere directies van de Federale Politie en de Lokale Politiezones) en van de overheden, zowel nationaal als internationaal. De hierboven genoemde criminele verschijnselen vereisen soms immers zeer specifieke kennis of vaardigheden: onze experten gaan in op de verzoeken om dat bepaalde onderzoek te deblokkeren of vooruit te helpen.
Tenslotte nemen wij ook onderzoeken over die wegens hun complexiteit of hun supra-lokale dimensie niet meer onder de bevoegdheid van de Lokale Politie vallen.
De taakverdeling tussen de Lokale en Federale Politie voor wat het gerechtelijk werk betreft, wordt geregeld in de COL 2/2002 (Ministeriële richtlijn tot regeling van de taakverdeling, de samenwerking, de coördinatie en de integratie tussen de Lokale en de Federale Politie inzake de opdrachten van Gerechtelijke Politie van 20 Februari 2002).
De Federale Gerechtelijke Politie: DGJ 3.0
Eind 2020 zette DGJ de eerste stappen naar een vernieuwd organisatiemodel: DGJ 3.0
Deze vernieuwde organisatiestructuur moet de Federale Gerechtelijk Politie ondersteunen om haar rol als betrouwbare, professionele, zeer gespecialiseerde, effectieve en efficiënte partner te kunnen invullen bij het uitoefenen van haar kerntaken.
De hernieuwde structuur is opgebouwd uit vijf domeinen die de pijlers vormen van de Federale Gerechtelijke Politie: gespecialiseerd onderzoek, gespecialiseerde technieken, intelligence, coördinatie en strategie.
Gespecialiseerd onderzoek: gespecialiseerde onderzoeken naar zware en georganiseerde criminaliteit blijven het speerpunt van de Federale Gerechtelijke Politie. De focus ligt hierbij op het richten van de capaciteit op criminele fenomenen die een zeer nadelige impact hebben op de samenleving, het actief najagen van illegaal verkregen vermogen (‘follow the money’) en het permanent verbeteren van de tactische onderzoeksmethodes. Vanuit de integrale en geïntegreerde aanpak worden ook de mogelijkheden van de bestuurlijke handhaving verder uitgediept.
Intelligence: De Federale Gerechtelijke Politie evolueert mee met de digitale samenleving en wilt daarom een expert-organisatie zijn in het intelligence-gestuurd werken. Dat is van essentieel belang om met Big Data te kunnen omgaan, een beter beeld te krijgen van de georganiseerde criminaliteit en zo gerichter te kunnen optreden, ook preventief.
Gespecialiseerde technieken en technologieën: Ter ondersteuning van de traditionele onderzoeksmethodes zijn technieken en technologieën onmisbare hulpmiddelen geworden om overtuigende resultaten te verkrijgen en efficiënter te werken. Het identificeren, ontwikkelen en implementeren van de nodige innoverende technieken voor de operationele activiteiten is daarom een prioriteit voor de Federale Gerechtelijke Politie in de komende jaren. De forensische centra in de 14 gerechtelijke arrondissementen zijn hier een goed voorbeeld van.
Coördinatie: de afstemming van de verscheidene activiteiten binnen de Federale Gerechtelijke Politie vereist een doeltreffende coördinatie. Deze coördinatie moet gebeuren binnen elk onderzoek, maar ook tussen alle directies van de Federale Gerechtelijke Politie. Daarnaast is ook de coördinatie met externe en internationale partners van essentieel belang.
Strategie: Om een coherente en consequente omkadering op maat te kunnen aanbieden, is een heldere, strategische visie en aansturing die rekening houdt met de specifieke kenmerken van de Federale Gerechtelijke politie, onmisbaar. Een belangrijke component van deze strategie is het project HRM@DGJ: de ontwikkeling van een HRM strategie die specifiek gericht is op de gespecialiseerde profielen van gerechtelijke politie om zo te komen tot een modern, meer flexibel personeelsbeleid, waarbij de juiste persoon met de juiste competenties zijn of haar plek in de organisatie vindt. Daarnaast ontwikkelt DGJ o.a. ook een specifieke begrotingsstrategie, een digitale strategie en een strategie rond nodige en nuttige partnerschappen.
De Federale Gerechtelijke Politie: wie zijn onze partners?
De geïntegreerde en integrale aanpak van ernstige en georganiseerde criminaliteit is uiteraard een werk van velen. De Federale Gerechtelijke Politie gaat hiervoor de noodzakelijke synergiën aan, met zowel interne als externe partners.
Intern de Geïntegreerde Politie
- rekent DGJ voor niet operationele steun op maat op de diensten van de commissaris – generaal en de Algemene directie van het middelenbeheer en de informatie (DGR);
- Is een versterkte samenwerking met de Algemene directie van de bestuurlijke politie (DGA) onontbeerlijk om de georganiseerde criminaliteit op een doeltreffende en duurzame manier aan te pakken;
- Is de Federale Gerechtelijke Politie is een loyale, betrouwbare en bereikbare partner voor de Lokale Politie, door het systematisch bieden van gespecialiseerde steun, waar nodig en opportuun.
Daarnaast zorgt de Federale Gerechtelijke Politie voor een nauwe synergie met de magistratuur (zowel nationaal als op het niveau van het arrondissement). Zij ontwikkelt hiervoor, samen met de Lokale Politie en Justitie, een nationaal Recherchemanagement.
In 2022 maakt DGJ een cartografie van alle cruciale nationale én internationale partners. Ook private partners en de academische wereld worden in deze oefening betrokken, als belangrijke medespelers in en moderne aanpak van ernstige en georganiseerde criminaliteit.
Internationale Politiesamenwerking
Ook criminelen maken gebruik van de voordelen van de internationalisering: ze bewegen zich vlot over de grenzen heen en benutten alle mogelijkheden van de virtuele wereld. Het belang van internationale politiesamenwerking (IPS) binnen het gerechtelijke werk is daarom in de afgelopen jaren sterk toegenomen.
De Federale Gerechtelijke Politie is dan ook zeer actief in op het internationale luik:
- Door een versterkte samenwerking met de relevante EU Agentschappen: Europol, Frontex en een actieve deelname aan de Europese Beleidscyclus (EMPACT – projecten);
- Door middel van het netwerk IPS+ dat zich richt op het ontwikkelen van awareness en expertise dichtbij de operationele activiteiten: benchmarking met buurlanden, deelname aan gespecialiseerde internationale fora, opleidingen etc.
De Federale Gerechtelijke Politie: Leiderschap en Waarden
Om een moderne en performante politiedienst te kunnen zijn, is een organisatiecultuur, opgebouwd uit kernwaarden, cruciaal.
Bij de Federale Gerechtelijke politie staan Integriteit, Loyauteit en Respect centraal.
- Integriteit: integriteit blijft de basis voor professioneel politiewerk. De Federale Gerechtelijke Politie stelt zichzelf en haar positie binnen de maatschappij kritisch in vraagt om zo adequaat mogelijk te kunnen reageren binnen de maatschappelijke context. In synergie met het Integriteitsplan, uitgewerkt door het commissariaat-generaal, buigt DGJ zich over de ethische dilemma’s die gepaard gaan met de taken van gerechtelijke politie.
- Loyauteit: van de politie wordt verwacht dat zij een actieve en loyale partner is in het verzekeren van de veiligheid in de samenleving. De Federale Gerechtelijke Politie heeft bovendien een bijzondere rol te vervullen bij de aanpak van bepaalde veiligheidsfenomenen, met in het bijzonder de strijd tegen de ernstige en georganiseerde criminaliteit. DGJ stemt haar beleid maximaal af op de prioriteiten van de beide voogdijministers (Justitie en Binnenlandse Zaken). Daarnaast is de Federale Gerechtelijke Politie een loyale teamspeler voor de andere componenten van de Federale én Lokale Politie.
- Respect: dit is een fundamentele waarde voor de Federale Gerechtelijke Politie. Door het eerbiedigen van de mensenrechten bij het uitoefenen van onze wettelijke opdrachten, voor de democratische instellingen die de basis vormen van ons referentiekader. Maar ook respect voor de regels en afspraken die ons optreden rechtvaardigen en aansturen en bovenal, respect voor mekaar.
Binnen DGJ tolereren wij geen discriminatie op basis van uiterlijk, gender, geloof, kleur of statuut.
Omdat het menselijke kapitaal de grootste troef van de Federale Gerechtelijke Politie vormt, is het welzijn van de medewerkers, in alle betekenissen van het woord, een essentiële bouwsteen van de organisatiecultuur.