Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie
Zoals de naam al aangeeft, is de Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie (DJO) het referentiepunt voor het beheer en de coördinatie van operaties. Bij het uitvoeren van haar opdrachten zet DJO een heel breed scala van specifieke deskundigheden in ter ondersteuning van heel de Geïntegreerde Politie, alsook van haar nationale en internationale partners.
Opdrachten en actieterrein
- Het nationaal beheer van de bijzondere opsporingsmethoden: observaties, politionele en burgerinfiltraties, informantenwerking;
- De controle en de coördinatie van de interventies van de Speciale Eenheden. De Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie is het nationale aanspreekpunt bij gijzelingen, ontvoeringen en afpersing;
- Het opsporen van personen in het kader van verontrustende verdwijningen, de identificatie van personen met geheugenverlies en de identificatie van lichamen en stoffelijke resten;
- Het verspreiden van opsporingsberichten in de media en het beheren van het recherche- en informatieblad binnen de Geïntegreerde Politie;
- Het actief opsporen en lokaliseren van veroordeelde voortvluchtigen met het oog op hun aanhouding, zowel in België als in het buitenland;
- Het invoeren van gegevens in de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG): alternatieve straffen, voorwaardelijke invrijheidstellingen, rijverboden, gevangenisstraffen enz.;
- Het organiseren van de bescherming van bedreigde getuigen en ‘spijtoptanten’;
- Het bijdragen tot de operationele coördinatie van de gerechtelijke pijler, met inbegrip van het recherchemanagement.
Werking
De Centrale Directie van operaties inzake gerechtelijke politie integreert de waarden van de Federale Politie in haar dagelijkse werking.
Onder het motto "DJO, een concrete toegevoegde waarde" wil DJO voortdurend op adequate en kwalitatieve wijze inspelen op de wensen van de overheden en haar partners.
DJO heeft de ambitie de dimensie van geloofwaardigheid daaraan toe te voegen: zijn daar waar het nodig is, met een verantwoordelijkheidsgevoel en respect voor de functie.
De Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie bestaat uit zes diensten, die operationeel worden gecoördineerd door een operationeel directeur in nauwe samenwerking met deze diensten.
Deze diensten zijn:
- Bijzondere technieken (BTS);
- De cel Vermiste Personen (CelDisp);
- Opsporingsberichten (OAR);
- Het Fugitive Active Search Team (FAST);
- Vatting – Seining (VSS);
-
Witness Protection (WP, Getuigenbescherming).
Daarnaast is de operationeel directeur ook verantwoordelijk voor bepaalde operationele coördinatiefuncties ter ondersteuning van de hele gerechtelijke pijler. Hij wordt in deze taak bijgestaan door zijn eigen personeel en door de cel Recherchemanagement (REM).
De cel REM is verantwoordelijk voor de uitvoering van de processen van beheer en coördinatie van de onderzoeken binnen de federale gerechtelijke politie, maar ook voor het beeld van het gebruik van de onderzoekscapaciteit.
De continudienst van DJO telt 14 medewerkers en is vaak het eerste aanspreekpunt voor onze interne en externe partners. De belangrijkste taken van de dienst zijn:
- 24/7 bereikbaarheid van de diensten van de Federale Gerechtelijke Politie, hun internationale partners, het OCAD, Staatsveiligheid enz. voor operationele verzoeken;
- Het beheer van grensoverschrijdende operaties en observaties door een officier van gerechtelijke politie en de goedkeuring van de federale procureur;
- Het opnemen en doorgeven van getuigenissen via de 0800 30 300-lijn en de website met de opsporingsberichten;
- Continuïteit, buiten de diensturen:
- Van de lancering van de eerste spoedmaatregelen voor vermiste personen om de werklast van de cel Vermiste Personen te verlichten;
- Van het eerste aanspreekpunt voor getuigenissen over meest gezochte voortvluchtigen (Most Wanted);
- Van het centrale contactpunt voor het verkrijgen van de steun van een portrettist, het Disaster Victim Identification Team (identificatieteam voor slachtoffers van rampen) enz.
Deze dienst vormt, samen met de continudienst van de bestuurlijke politie en de continudienst voor internationale samenwerking, het nationale contactpunt.
De dienst Bijzondere Technieken (BTS)
De cel Bijzondere Technieken zorgt op nationaal niveau voor de coördinatie, het beheer en het operationele beleid van de bijzondere onderzoeksmethoden (observaties, politionele en burgerinfiltraties, informantenwerking), alsook andere onderzoeksmethoden (bijvoorbeeld direct afluisteren, de inkijkoperatie enz.).
De dienst DJO/BTS is ook belast met het permanente toezicht op en de coördinatie van de interventies van speciale eenheden in gerechtelijke dossiers ten behoeve van de Lokale en de Federale Politie.
Daarnaast is DJO/BTS verantwoordelijk voor de speciale fondsen die worden gebruikt om de kosten van undercoveroperaties of van de informantenwerking te kunnen dragen.
Het is tevens het aanspreekpunt bij ontvoeringen, gijzelingen, afpersing en tiger-kidnappings (tijgerontvoeringen), alsook voor een gecoördineerd beheer van grensoverschrijdende operaties.
Naast de bovengenoemde operationele taken is DJO/BTS betrokken bij vele strategische consultaties, binnen het politiekorps, alsook met de rechterlijke macht. In dat geval is de dienst betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe toepassingen en de implementatie daarvan.
Verder is DJO/BTS verantwoordelijk voor het nationaal beheer van de verschillende opleidingen in verband met het informantenwerk, alsook voor de BTS-agenten.
Deze dienst telt een vijftiental medewerkers, die voornamelijk deel uitmaken van het operationele personeel, en hij staat onder leiding van een politiecommissaris.
De Cel Vermiste Personen (CelDisp)
Het bevoegdheidsgebied van de Cel Vermiste Personen omvat drie specifieke fenomenen:
- Zorgwekkende verdwijningen;
- De identificatie van niet-geïdentificeerde lichamen en/of lichaamsdelen (behalve bij rampen);
- De identificatie van patiënten met geheugenverlies.
Daarnaast coördineert de cel de opsporingen, zij verleent steun aan politiediensten die belast zijn met onderzoeken, en ze stelt haar expertise ter beschikking.
Zorgwekkende verdwijningen
In geval van een verontrustende verdwijning moet de cel Vermiste Personen zo spoedig mogelijk door de onderzoekende politiedienst op de hoogte worden gebracht. Vervolgens coördineert zij de opsporingsinspanningen, zij helpt de onderzoekende politiedienst ter plaatse bij het oplossen van eventuele problemen en zij stelt haar eigen expertise ter beschikking.
Identificatie van lichamen en/of lichaamsdelen
De follow-up van de problematiek van niet-geïdentificeerde lichamen en lichaamsdelen wordt toevertrouwd aan de cel Vermiste Personen. Daartoe beschikt zij over twee afzonderlijke databanken, één voor ‘vermiste personen’ en één voor ‘niet-geïdentificeerde lichamen’.
Opsporen van patiënten met geheugenverlies
Verwarde personen kunnen zich op de openbare weg bevinden en niet in staat zijn zelf hun identiteit, verblijfplaats of andere nuttige informatie te verstrekken.
Het kan gaan om mensen met geheugenverlies, psychiatrische patiënten of mensen met een verhoogd risico die aan dementie lijden.
Het is belangrijk dat deze mensen zo snel mogelijk worden geïdentificeerd, zodat zij kunnen worden teruggebracht naar een veilige omgeving.
De Eenheid Vermiste Personen telt een vijftiental personeelsleden, die voornamelijk deel uitmaken van het operationele personeel, en hij staat onder leiding van twee politiecommissarissen.
De dienst Opsporingsberichten (OAR)
De opdracht van de dienst Opsporingsberichten is gericht op het uitvoeren, het verspreiden en het van nabij volgen van getuigenoproepen, om personen of voorwerpen te kunnen identificeren of terug te kunnen vinden, of om informatie over hen/erover te verkrijgen.
Dit vereist permanent overleg met de andere diensten van de Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie en een nauwe samenwerking met alle diensten van de Geïntegreerde Politie, het openbaar ministerie (d.w.z. de parketten van de procureurs des Konings) en de media.
Deze benadering is gebaseerd op twee doelgroepen:
- Het personeel van de Geïntegreerde Politie voor de berichten die worden gepubliceerd in het recherche- en informatieblad, dat bestemd is voor een intern publiek;
- De bevolking voor de berichten verspreid in de media. In dit geval is de toestemming van een magistraat vereist alvorens er enige verspreiding kan plaatsvinden. Deze zal er in het bijzonder op toezien dat de wet, met name inzake de persoonlijke levenssfeer en het onderzoeksgeheim, wordt nageleefd.
De berichten die in de media gepubliceerd worden, kunnen verschillende vormen aannemen:
- Korte berichten bestaan uit een korte tekst met (een) foto('s) en/of een korte video. Dit is het soort bericht dat u ziet na het nieuws op de VRT of de RTBf;
- Crime-clips bestaan meestal uit een videomontage die gemaakt is op basis van beelden van bewakingscamera's. Ze zijn vollediger dan de korte berichten, zodat de gepleegde feiten beter in hun context geplaatst kunnen worden. Ze worden volledig geproduceerd door het team van de dienst Opsporingsberichten;
- Opsporingsprogramma's zijn programma's die volledig gewijd zijn aan opsporingsberichten en die diepgaander worden behandeld, met diverse getuigenissen en reconstructies.
Wat is het doel van opsporingsberichten in de media?
Een opsporingsbericht kan worden vergeleken met een buurtonderzoek op nationaal niveau.
Veel burgers volgen de opsporingsberichten, die gepubliceerd worden op de website van de Federale Politie, en ze dragen bij tot het oplossen van veel gevallen van verdwijning (98% van de zaken opgelost in 2020) en getuigenoproepen in verband met gerechtelijke feiten (oplossingspercentage van 47% in 2020).
Naast de uitzendingen via de televisie en in de geschreven pers (via Belga), wordt een maximale interactie vergemakkelijkt door de mogelijkheid zich te abonneren op één of meer van de volgende kanalen:
- Facebook: Belgische Federale Politie
- Twitter: @politie_zoekt
- Nieuwsbrieven: Opsporingsbericht van de Federale Politie
Getuigen, of iedereen die informatie wil doorgeven, kan dat 24 uur per dag doen op het gratis telefoonnummer 0800 30 300 of via een contactformulier op de webpagina van het opsporingsbericht.
De dienst Opsporingsberichten telt een vijftiental medewerkers, waaronder communicatiespecialisten en verscheidene leden van het operationele personeel. Het departement wordt geleid door een politiecommissaris.
Het Fugitive Active Search Team (FAST)
Het Fugitive Active Search Team is een gespecialiseerde, autonome opsporingsdienst die actief voortvluchtigen opspoort, lokaliseert en arresteert, zowel in België als in het buitenland.
Deze zijn voornamelijk:
- Personen die door Belgische rechtbanken zijn veroordeeld en die zich aan de uitvoering van hun vonnis of arrest willen onttrekken;
- Personen die uit de gevangenis ontsnapt zijn;
- Personen die ‘niet uit penitentiair verlof zijn teruggekeerd’;
- Personen die de voorwaarden van hun voorwaardelijke vrijlating niet naleven en die onvindbaar blijven nadat de strafuitvoeringsrechtbank heeft beslist dat zij hun straf volledig moeten uitzitten;
- Voortvluchtige geïnterneerden;
- Voortvluchtigen die in België verblijven en die internationaal gezocht worden door een ander land.
Het FAST is verantwoordelijk voor de politionele en operationele coördinatie van de concrete opsporing met het oog op een arrestatie. Het richt zich voornamelijk op veroordeelde voortvluchtigen, maar kan ook belast worden met het actieve onderzoek naar de voortvluchtige verdachten.
Het werk van het FAST laat slachtoffers van misdrijven en hun daders zien dat Justitie zich bezighoudt met de uitvoering van straffen, zodat misdrijven niet ongestraft blijven.
Hoewel het grootste deel van het werk van het FAST discreet gebeurt, worden sommige daders als ‘Belgium’s Most Wanted’ (Belgiës meest gezochten) op de webpagina van de opsporingsberichten van de Federale Politie geplaatst.
Daarnaast werkt het FAST actief samen met het ENFAST-netwerk (European Network Fugitive Active Search Teams, het Europees netwerk van teams voor de actieve opsporing van voortvluchtigen) en met EUROPOL, met name door deel te nemen aan het ‘Europe's Most Wanted’-platform, waar de opsporingsberichten van de meest gezochte voortvluchtigen in Europa worden gepubliceerd.
Het FAST telt een twintigtal medewerkers, voornamelijk leden van het operationele personeel, en het staat onder leiding van een politiecommissaris.
Dienst Vatting en Seining (VSS)
De dienst Vatting en Seining verwerkt operationele informatie en stelt deze ter beschikking van de politie op het terrein.
De dienst voert twee heel verschillende soorten opdrachten uit:
- Het invoeren van nationale gerechtelijke seiningen in de Algemene Nationale Gegevensbank (ANG) van personen met op te leggen maatregelen (alternatieve straffen, rijverboden, voorwaardelijke invrijheidstellingen, interneringen, gevangenisstraffen enz.);
- Het vatten van informatierapporten (RIR), pv’s en onderzoeksdossiers (DOS) voor de drie centrale directies van de Federale Gerechtelijke Politie.
Het is de bedoeling operationele informatie in real time ter beschikking te stellen van politieambtenaren in het veld, om te bepalen of een gecontroleerde persoon gezocht wordt of bepaalde voorwaarden moet naleven.
De VSS-dienst telt zeven medewerkers, die bijna allemaal deel uitmaken van het administratieve en logistieke personeel (CALoG), en hij staat onder leiding van een politiecommissaris.
De dienst Witness Protection (WP, Getuigenbescherming)
De dienst Getuigenbescherming is belast met:
- Het coördineren en uitvoeren van maatregelen ter bescherming van bedreigde getuigen in nationale en internationale zaken;
- Het organiseren en het afnemen van anonieme getuigenissen;
- Het organiseren en het opzetten van videoconferenties voor in gevaar verkerende getuigen;
- Het coördineren en uitvoeren van maatregelen ter bescherming van bedreigde ambtenaren;
- Het verrichten van dreigingsanalyses voor het Crisiscentrum, in het kader van de bescherming van prominente personen, overheidsfunctionarissen en bedreigde particulieren (privépersonen).
Vanwege zijn speciale opdracht, werkt deze dienst met maximale veiligheidsmaatregelen en discretie.
Profielen en competenties
De Centrale directie van operaties inzake gerechtelijke politie, die meer dan 110 mannen en vrouwen telt, is gevestigd in het hart van Brussel en verenigt een brede waaier van administratieve en operationele profielen. Dankzij hun enthousiasme en dynamisme kan de directie een tastbare meerwaarde bieden en een eersteklas politionele partner zijn.
De leden van het operationele personeel moeten in het bezit zijn van een gerechtelijk getuigschrift en andere gespecialiseerde politieopleidingen volgen als hun functie dat vereist.
Het management doet ook een beroep op niet-politionele medewerkers met diverse profielen, zoals juristen, ICT-specialisten, communicatiedeskundigen, administratief personeel enz.
DJO is daarom regelmatig op zoek naar operationeel personeel voor zijn continudienst en naar administratief personeel, met name voor de diensten ‘Vatting en Seining’ en ‘Opsporingsberichten’.
Sommige profielen kunnen bijzonder interessant zijn, zoals afgestudeerden in communicatie, codeurs of ICT-consultants. Maar dit varieert in de tijd en de mogelijkheden kunnen heel uiteenlopend zijn.
Bij de aanwerving besteedt DJO hoe dan ook bijzondere aandacht aan een actieve kennis van de tweede taal, aan polyvalentie of veelzijdigheid, en aan de flexibiliteit van de kandidaten.