Strijden tegen pesten op school, een voortdurende inspanning

U hebt misschien al gehoord van de applicatie Cyber-Help. Steeds meer scholen maken er gebruik van in de strijd tegen cyberpesten. "Wanneer leerlingen spottende of beledigende berichten ontvangen of bepaalde foto's zien circuleren, kunnen ze op een icoontje klikken. De applicatie zal dan een screenshot van de inhoud maken en een mail sturen naar de leden van het educatieve team", zegt Olivier Bogaert, commissaris bij de Computer Crime Unit van de Federale Politie. Het educatieve team kan dan de situatie analyseren en contact opnemen met het slachtoffer.

De applicatie, ontwikkeld door de universiteit van Bergen en de stad Bergen, wordt ondersteund door de politie die zo de klachten wegens cyberpesten gemakkelijker kan behandelen. De politiemensen beschikken immers over een gedetailleerd verslag van de feiten dankzij de screenshots.

Talrijke acties georganiseerd door de zones

Ook de Lokale Politie doet actief aan preventie. Dat is onder meer het geval voor de politiezone Boraine. Ze is al vele jaren aanwezig op Facebook met haar pagina Borice Jeunesse. De mascotte in de vorm van een vos geeft allerlei tips. "Met onze mascotte Borice Jeunesse kunnen we de situaties relativeren en laten zien dat de politie een luisterend oor biedt. De gelijknamige Facebookpagina werd in 2012 gelanceerd. Via de chatfunctie kunnen jongeren met ons in gesprek gaan zonder bang te zijn.  Daarna worden fysieke ontmoetingen georganiseerd", vertelt gespecialiseerd hoofdinspecteur David Tournai van de onderzoeks- en opsporingsdienst van de politiezone Boraine. De afgelopen jaren heeft het pesten andere vormen aangenomen. "We zien een sterke toename van wraakporno …"

De politiezone Boraine is zich ervan bewust dat pesten en cyberpesten grote problemen zijn in onze samenleving. "Met de sociale media kent pesten geen grenzen meer en is er voor de slachtoffers geen echt toevluchtsoord meer. Met onze acties willen we slachtoffers de boodschap geven dat ze niet alleen staan en vooral dat ze erover moeten praten met een vertrouwenspersoon.  En aan de daders willen we duidelijk maken welk kwaad ze aanrichten, welke verschrikkelijke gevolgen hun woorden en daden kunnen hebben, maar ook dat ze vervolgd kunnen worden!", benadrukt hoofdcommissaris Jean-Marc Delrot, korpschef van de politiezone Boraine.

Een werk van lange adem

Om de strijd aan te gaan met de verschillende soorten pestgedrag zet de zone acties op poten zoals het peterschap. "Dat gebeurt op vrijwillige basis in onze zone. De politiemannen en -vrouwen begeleiden de jongeren bij hun overgang naar het secundair onderwijs. Ze komen elk jaar 5 keer samen, onder meer tijdens workshops. De ene is gewijd aan verkeersveiligheid, de andere aan geweld in en rond scholen en aan cyberpesten. En de laatste focust op leefmilieu", vertelt Lorena Sorce, hoofd van de evenementenafdeling. In dat kader loopt een project 'Chut au silence' in samenwerking met het CLB en een toneelgezelschap. "De leerlingen kruipen in de huid van pester, slachtoffer en getuige en spelen verschillende scènes. Voor, tijdens en na de scènes vraagt een spelleider hen naar een reactie. Het publiek wordt verzocht zijn mening te geven, vragen te stellen aan de personages, een argument, een repliek, een andere afloop te verzinnen, een vervolg aan het verhaal te breien enz. Op het einde geeft een politieagent uitleg over de gerechtelijke gevolgen en de rol van de politie."

Al 13 jaar lang worden jaarlijks 1000 leerlingen van de zone begeleid. "Daarnaast zijn er ook gerichte acties over geweld en afpersing voor de eerste graad van het secundair of over verkeersveiligheid voor de zesdejaarsstudenten. Preventie staat hoog in ons vaandel", onderstreept Lorena Sorce.

Nog meer acties ...

De politiezone Entre Sambre et Meuse organiseert eveneens een workshop rond de preventie van pesten op school. Sinds 2015 nemen er in totaal jaarlijks 750 tot 1000 jongeren van 11 tot 14 jaar aan deel. "Deze module van anderhalf uur is vooral bedoeld om jongeren bewust te maken van dit maatschappelijke fenomeen en hen te helpen erop te reageren! De thema's zijn: definitie en mechanismen van pesten, betrokken partijen, dader- en slachtofferprofiel, de herkenning van pestgedrag en de manieren om het te doen stoppen of om anderen te helpen", aldus maatschappelijk assistente Isabelle Ramoisy en hoofdinspecteur David Rogiers, belast met de workshop. "Na een korte inleiding worden de leerlingen uitgenodigd om deel te nemen aan een 'brainstorming' over pesten.  Daarna gaan ze van gedachten wisselen, videoclips bekijken en teksten lezen. Dat alles met een interactieve en participatieve insteek. "Een ander preventieproject heeft als thema geweld binnen tienerkoppels. "Het werd begin 2020 getest op 500 leerlingen tussen 16 en 18 jaar. Ook dit is een groot succes!", zegt Isabelle Ramoisy.

Bij de politiezone Nijvel-Genappe is vorig jaar een nieuw initiatief op poten gezet onder leiding van inspecteur Elodie Smeekens, pedagoge van opleiding. Haar project ‘Stop aux mauvais comportements à l’école’ richt zich tot jongeren van het zesde leerjaar en draait rond 4 thema’s: pesten, verslavingen (alcohol, drugs …), druk (afpersing, sociale media …) en veiligheid in het algemeen. Het initiatief wordt zeer op prijs gesteld in de scholen van Nijvel en Genappe. “Veel scholen hebben positief gereageerd”, klinkt het bij de Brabantse politiezone. Het project bestaat uit een didactische presentatie, ondersteund door een handboek van 20 bladzijden dat volledig door de zone is ontworpen.

Elk op zijn niveau

Ieder van ons moet helpen het pesten te bestrijden. Inspecteur Oussama Oulichki van de interventiebrigade van de politiezone Brussel-Hoofdstad/Elsene krijgt regelmatig te maken met jongeren in moeilijkheden. Hij wil een boodschap meegeven. "De tong is maar een klein stukje vlees, maar de kracht die erin schuilt is genoeg om iemands hart te breken. We moeten beseffen dat we allemaal mensen zijn, elk met een eigen karakter en eigen kenmerken. We streven allen naar een vreedzame samenleving."

Beata Jonczyk werkt als wijkagent in Brussel-Hoofdstad/Elsene en organiseert ook informatiesessies in de klassen. "Elk kind heeft recht op een zorgeloze en gelukkige jeugd. Naar school gaan, dat is leren, interessante ervaringen opdoen, leren omgaan met uitdagingen door je mogelijkheden en grenzen te verkennen. Dat is de beste garantie op een gelukkig en geslaagd leven als volwassene. Pesten maakt alles kapot en laat diepe wonden achter. Samen maken we het verschil! Zeg nee tegen pesten!", besluit de hoofdinspecteur.